உதயகிரி குடைவரைக் குழு கோவில், மத்தியப்பிரதேசம்
முகவரி
உதயகிரி குடைவரைக் குழு கோவில், உதயகிரி, மத்தியப்பிரதேசம் – 464001
இறைவன்
இறைவன்: சிவன், விஷ்ணு
அறிமுகம்
உதயகிரி குகைகள் பண்டைய இந்து சமய சிற்பக்கலையை விளக்கும் குடைவரைக் கோயில் ஆகும். உதயகிரி குகைகள் மத்தியப் பிரதேச மாநிலத் தலைநகரான போபாலுக்கு வடகிழக்கே உள்ள விதிஷா நகரத்திலிருந்து 48 கி மீ தொலைவில் அமைந்துள்ளது. உதயகிரி குகைகள் பௌத்தத் தலமான சாஞ்சியிலிருந்து 13 கி.மீ தொலைவில் உள்ளது. குப்தர்கள் காலத்திய புகழ்பெற்ற உதயகிரி குகைகள் தற்போது இந்தியத் தொல்லியல் துறையால் பராமரிக்கப்படுகிறது.
புராண முக்கியத்துவம்
உதயகிரி குடவரைக் கோயில்கள் குப்தப் பேரரசின் காலத்தில் கி.பி ஐந்தாம் நூற்றாண்டில் உதயகிரி மலையில் குடைந்தெடுத்து நிறுவப்பட்டது. உதயகிரி குகைகளின் குடைவரை சிற்பங்களில் விஷ்ணுவின் வராக அவதாரச் சிற்பம் மிகவும் சிறப்பானது. உதயகிரி குகை கல்வெட்டுக் குறிப்புகளில் குப்தப் பேரரசர்களான இரண்டாம் சந்திரகுப்தர் (கி பி 375-415) மற்றும் முதலாம் குமாரகுப்தன் (கி பி 415-55) ஆகியவர்களின் ஆட்சிக் காலத்தை விளக்குகிறது. உதயகிரி மலையில் இந்து சமயம் மற்றும் சமண சமயம் தொடர்பான 20 குகைகள் உள்ளது. குகை எண் 20-இல் மட்டும் சமண தீர்த்தங்கரர்களின் சிற்பங்களைக் கொண்டுள்ளது. உதயகிரி குகை வளாகத்தில் இருபது குகைகள் உள்ளன, அவற்றில் ஒன்று சமணத்திற்கும் மற்ற அனைத்தும் இந்து மதத்திற்கும் அர்ப்பணிக்கப்பட்டுள்ளது. சமண குகை பொ.ச.425 இல் உள்ள பழமையான சமண கல்வெட்டுகளில் ஒன்று குறிப்பிடத்தக்கது, இந்து குகைகள் பொ.ச 401 நூற்றாண்டை சேர்ந்த கல்வெட்டுகளைக் கொண்டுள்ளன. இந்தியாவில் அதே பெயரில் பல இடங்கள் உள்ளன, மிகவும் குறிப்பிடத்தக்கவை பீகாரில் இராஜ்கிரில் உள்ள உதயகிரி மலை மற்றும் ஒடிசாவில் உதயகிரி மற்றும் கந்தகிரி குகைகள். உதயகிரி குகையில் உள்ள தளம் இரண்டாம் சந்திரகுப்தரின் ஆதரவாக இருந்தது, அவர் மத்திய இந்தியாவில் குப்த சாம்ராஜ்ஜியத்தை (பொ.ச380-414) ஆட்சி செய்ததாக அறிஞர்களால் பரவலாக ஏற்றுக்கொள்ளப்பட்டது. உதயகிரி குகைகள் 4 ஆம் நூற்றாண்டின் இறுதி தசாப்தங்களில் உருவாக்கப்பட்டன, மேலும் பொ.ச. 401 இல் பிரதிஷ்டை செய்யப்பட்டன. இது மூன்று கல்வெட்டுகளை அடிப்படையாகக் கொண்டது.
சிறப்பு அம்சங்கள்
குகை 1- குகையின் பின்புற சுவரில் பாறை சுவரில் தெய்வம் செதுக்கப்பட்டுள்ளது, ஆனால் இது உளியால் சேதமடைந்துள்ளது. தெய்வம் தெரியவில்லை. குகை 2- குகை 2 குகை 1 க்கு வடக்கே உள்ளது, ஆனால் தெற்கு மலையடிவாரத்தில் குகைகளின் முக்கிய கொத்தாக இருந்து தனிமைப்படுத்தப்பட்டுள்ளது. அதன் முன் சுவர் சில இடங்களில் சேதமடைந்துள்ளது மற்றும் உட்புறம் வானிலை காரணமாக அரித்துவிட்டது. குகை 3: சைவ சமயம்: குகை 3 மையக் குழு அல்லது சிவாலயங்கள் மற்றும் செதுக்கல்களின் கூட்டங்களில் முதன்மையானது. இது ஒரு சாதாரண நுழைவாயில் மற்றும் கருவறையைக் கொண்டுள்ளது. நுழைவாயிலின் இருபுறமும் இரண்டு சதுர தூண்களின் தடயங்கள் காணப்படுகின்றன மேலும் மேலே ஒரு ஆழமான கிடைமட்ட வெட்டு உள்ளது, இது சன்னதிக்கு முன்னால் ஒருவித மண்டபம் இருந்ததைக் காட்டுகிறது. உள்ளே போர்க்கடவுளான ஸ்கந்தாவின் (கார்த்திகேயன்) பாறை வெட்டப்பட்ட உருவம் ஒற்றைக்கல் பீடத்தில் உள்ளது. பீடம் இப்போது சேதமடைந்துள்ளன. குகை 4: சைவ மற்றும் சாக்த சமயம்: இது சைவ மற்றும் சக்தி கருப்பொருள்களை வழங்குகிறது. இது சுமார் 14 அடி முதல் 12 அடி வரை தோண்டப்பட்ட கோவில். இந்த குகை தனிப் பாணியைக் கொண்டுள்ளது. குகை 5: வைஷ்ணவம்- குகை 5 என்பது ஒரு குகையை விட மேலோட்டமான இடம் மற்றும் உதயகிரி குகைகளின் மிகவும் புகழ்பெற்ற பிரம்மாண்டமான வராகா செதுக்கல்களைக் கொண்டுள்ளது. இது விஷ்ணுவின் வராகர் அல்லது மனித-பன்றி அவதாரத்தில் விஷ்ணுவின் கதையாகும். குகை 6: சக்தி, சைவம், வைணவம்- கருவறைக் கதவு பாதுகாவலர்களால் சூழப்பட்டுள்ளது. அவர்களுக்கு அருகில், இருபுறமும், விஷ்ணு மற்றும் சிவ கங்காதரரின் உருவங்கள் உள்ளன. குகையில் துர்கா மகிஷாசுரனை வதம் செய்கிறார்-ஏமாற்றும் வடிவத்தை மாற்றும் எருமை அரக்கன். இது ஒரு குகைக் கோயிலில் இந்த துர்கா புராணத்தின் ஆரம்பகால பிரதிநிதித்துவங்களில் ஒன்றாகும். குகை 7: சக்தி- குகைக்கு கிழக்கே சில படிகள் அமைந்துள்ளது. இது எட்டு தெய்வங்களின் சேதமடைந்த உருவங்களைக் கொண்ட ஒரு பெரிய இடத்தைக் கொண்டுள்ளது, ஒவ்வொன்றும் தலைக்கு மேலே ஆயுதம், குகையின் பின்புற சுவரில் செதுக்கப்பட்டுள்ளது. குகை ஆழமற்ற இடங்களால் சிதைக்கப்பட்ட உருவங்களைக் கொண்டுள்ளது. குகை 8- இந்த குகையில் 5 ஆம் நூற்றாண்டின் ஆரம்பகால சமஸ்கிருத கல்வெட்டு அதன் பின்புற சுவரில் உள்ளது. கல்வெட்டின் சில பகுதிகள் சேதமடைந்துள்ளன. குகைகள் 9-11- மூன்று குகைகள் குகையின் பக்கவாட்டில் உள்ளன. மூன்றும் ஒன்றுக்கொன்று அடுத்தடுத்தது உள்ளது. அவைகளின் நுழைவாயில் வடமேற்கில் திறக்கிறது, மேலும் அனைத்தும் விஷ்ணு சிற்பங்களை சேதப்படுத்தியுள்ளன. குகை 9 மற்றும் 10 ஆகியவை செவ்வக முக்கிய இடங்கள், அதே நேரத்தில் குகை 11 சற்று பெரியது மற்றும் சதுரத் திட்டம் கொண்டது. குகை 10, நடுவில் அதன் உயரத்தில் சற்று அதிகமாக உள்ளது. குகை 12: வைணவம்- குகை 12 என்பது வைணவம் தொடர்பான குகை ஆகும், அதன் முக்கிய இடம் நரசிம்மரின் உருவம், விஷ்ணுவின் மனித-சிங்கம் அவதாரம் கொண்டது. விஷ்ணுவின் இரண்டு நிற்கும் உருவங்களால் நரசிம்ம செதுக்குதல் கீழே அமைந்துள்ளது குகை 13: வைணவம்- குகை 13 ஒரு பெரிய அனந்தசயன செதுக்கலைக் கொண்டுள்ளது, இது விஷ்ணுவின் ஓய்வு வடிவத்தை நாராயணனாக சித்தரிக்கிறது. குகை 14- குகை 14, பத்தியின் மேல் இடது புறத்தில் கடைசி குகை. இது சதுர அறையைக் கொண்டுள்ளது, அதில் இரண்டு பக்கங்கள் மட்டுமே பாதுகாக்கப்படுகின்றன. குகைகள் 15-18- குகை 15 என்பது தனி சன்னதி மற்றும் பீடம் இல்லாத சிறிய சதுர குகை. குகை 16 என்பது பித்தா மற்றும் சின்னத்தை அடிப்படையாகக் கொண்ட சைவம் தொடர்பான குகையாகும். கருவறை மற்றும் முக மண்டபம் இரண்டும் சதுரங்கள். குகை 17 ஒரு சதுரத் திட்டத்தைக் கொண்டுள்ளது. அதன் நுழைவாயிலின் இடதுபுறத்தில் ஒற்றை துவாரபாலர் உள்ளது. மேலும் இடதுபுறம் விநாயகர் படத்துடன் ஒரு முக்கிய இடம் உள்ளது. நுழைவாயிலின் வலதுபுறத்தில் துர்காவின் மகிஷாசுர-மர்த்தினி வடிவத்தில் ஒரு இடம் உள்ளது. குகை 19: சைவம்: குகை 19 “அமிர்த குகை” என்றும் அழைக்கப்படுகிறது. உதயகிரி கிராமத்திற்கு அருகில் உள்ளது. இது உதயகிரி குகைகள் குழுவில் உள்ள மிகப்பெரிய குகை குகை 20: சமணம்- குகை 20 உதயகிரி குகை வளாகத்தில் சமணத்திற்கு அர்ப்பணிக்கப்பட்ட ஒரே குகை ஆகும். இது மலைகளின் வடமேற்கு விளிம்பில் உள்ளது. நுழைவாயிலில் சமண தீர்த்தங்கரர் பார்சுவநாதரின் பாம்பின் கீழ் அமர்ந்திருக்கும் படம் உள்ளது. குகை அடுக்கப்பட்ட ஐந்து செவ்வக அறைகளாக குகை பிரிக்கப்பட்டுள்ளது
காலம்
5 ஆம் நூற்றாண்டு
நிர்வகிக்கப்படுகிறது
இந்திய தொல்பொருள் ஆய்வு மையம் (ASI)
அருகிலுள்ள பேருந்து நிலையம்
உதயகிரி
அருகிலுள்ள இரயில் நிலையம்
போபால்
அருகிலுள்ள விமான நிலையம்
போபால்